Vroeger op school werden er maar 3 soorten emoties benoemd. De drie B’s: Bedroefd, Boos en Blij.
Er werd je geleerd hoe je die bij een ander en bij jezelf kon herkennen. Alleen zo gingen wij voorbij aan alle emoties die daar eventueel onder kunnen liggen. Soms ben je maar een beetje blij, alleen tevreden. En soms is iemand maar een beetje boos, zoals je teleurgesteld voelen. Pas later kwam er de vierde B bij, de emotie Bang. Verdriet of angst is een emotie waar men niet zo makkelijk over praat. En ‘als je het niet benoemt dat is het er niet’ is voor velen een makkelijke manier om, om te gaan met zware emoties. Voor kleine kinderen zijn de grote B’s overzichtelijk en makkelijker om te benoemen. Zodra je volwassen wordt ga je merken dat dit niet voldoende is om je goed te kunnen uiten.
Emoties ervaren kan erg heftig zijn. Vooral als je niet goed weet wat je dan voelt. Het benoemen van je gevoel kan een gedeelte van de lading eraf halen. Als ik voor een groep mensen sta kan ik mij behoorlijk zenuwachtig voelen, er gaan allerlei gedachten door mijn hoofd die niet helpen om mij rustig te krijgen. Wat dan helpt is het uitspreken van mijn zenuwen. Als voorbeeld: ‘Goedemorgen iedereen, ik sta hier met zweethandjes omdat ik het best spannend vind om jullie toe te spreken. Dit komt omdat ik graag mijn best wil doen’. Zodra ik dit heb benoemt richting de groep gaat de lading ervan af. Ik heb mij kwetsbaar en open opgesteld. Daar komt opluchting en kracht voor in de plaats.
Het is handig om te kunnen omschrijven wat jouw gevoel is. Wat ervaar je, zit het ergens in je lijf, krijg je er de kriebels van? Zijn dat goede kriebels of minder fijne kriebels? Zo zijn er allerlei omschrijvingen de bij een emotie kunnen horen. Als je je niet goed kan uiten kan dat een eenzaam en machteloos gevoel geven. Waarom begrijpt de ander mijn niet of ben ik de enige die ‘dit’ niet goed onder woorden kan brengen. Het kan bevrijdend voelen om je gevoels-woordenschat te vergroten. Heimwee, overweldigd, enthousiast, geschrokken, eenzaam zijn voorbeelden van kleine nuances van de grote bekende gevoelens, de grote B’s. Hoe fijn is het als je dit kan uiten, een ander kan zich hierin herkennen of jou beter begrijpen. Een verademing. We zijn nu eenmaal emotionele wezens.
90 seconden
Een emotie ervaren kan zwaar voelen. Soms is het gewoon niet fijn om je verdrietig of boos te voelen. Je gaat er liever bij weg. Om even lekker te generaliseren; wij mensen zijn er een kei in om emoties groter te maken dan ze werkelijk hoeven te zijn. Eén emotie duurt maar 90 seconden. Stel dat je liefdesverdriet hebt, dan kan je je bedroeft voelen, een gevoel van gemis. Als je hier in duikt en helemaal mag voelen duurt dit ongeveer 90 seconden. Als je vervolgens die doos met liefdesbrieven erbij pakt laait het verdriet weer op door de herinneringen. Ga daarna ook nog scrollen door je foto’s van die romantische uitjes samen en je hebt het gevoel dat je nooit meer gelukkig zal worden. Dit is je emotievuurtje opstoken. Als je telkens een blokje op je vuurtje (emotie) gooit ga je steeds dieper in de emotie.
Soms kan het heerlijk zijn om even helemaal te duiken in die emoties. Laat het er dan vooral zijn. Emoties hebben nut. Het geeft groei, ruimte en helderheid. En weet ook dat je kan kiezen om uit de emotie te stappen. Kom in beweging, ga iets doen wat een korte focus nodig heeft zoals de afwasmachine inpakken. Voel je dan alsnog de behoefte om in die emotie te duiken moet je dat vooral doen. Weet alleen dat er altijd een keuze is.
Van overweldigd naar een beetje teveel
Doordat ik voorheen nog niet gewend was aan het benoemen van de nuances in mijn emoties konden ze behoorlijk met mij aan de haal gaan. Op het moment dat ik een taak niet meer kon overzien voelde ik mij overweldigd. Nu kon ik daar heel erg in meegaan. Woorden hebben een selffulfilling prophecy, denk aan het oplaaiende vuurtje. Alleen klopte deze sterke bewoording van ‘overweldigd zijn’ niet bij mijn werkelijke ervaring. Wat er namelijk gebeurde was dat ik moe was en niet meer kon overzien wat nu belangrijk was en wat later ook kon worden aangepakt.
Als ik op dat moment even afstand had genomen van de situatie kon ik voelen dat ik een lichte stress ervaarde. Ik voelde mij overvraagd. Door de afstand kreeg ik een helder beeld wat nu prioriteit had. Dit voorkwam dat ik dieper in de emotie meeging. Van mij overweldigd voelen ging ik naar het ervaren van lichte stress. Mijn hartslag en bloeddruk gingen aanzienlijk naar beneden. De emotie werd minder zwaar, ik kon het benoemen en daardoor nam het gestreste gevoel af. Dit is de kracht van opmerken, voelen en benoemen.
Als het jouw vroeger niet geleerd is om je te uiten kan het nog een uitdaging zijn om woorden te vinden voor wat jij voelt. Wat past bij jou. Ik gun je de vrijheid om te kunnen voelen en ervaren hoe het is om werkelijk te voelen. En vooral dat je grip krijgt op datgeen wat je voelt en dat je je er niet door hoeft te laten overweldigen. Ik hoop dat ik aan mijn kinderen kan laten zien dat gevoelens er mogen zijn. Het is menselijk. En het is menselijk om ze te willen delen. Gooi je emotieput maar open, stel je kwetsbaar op. Dit maakt je benaderbaar en zorgt voor meer verbinding. Nu zal ik niet gelijk bij de buschauffeur je hart gaan uitstorten, begin eerst maar eens bij je beste vriendin. En anders zijn er genoeg coaches die je daarin kunnen ondersteunen.
Liefs, Linda
Coachingspraktijk voor de hooggevoelige vrouw